Uszkodzenie typu „smagnięcia biczem” (whiplash)
Powstaje po wpływem bezwładnościowego uszkodzenia odcinka szyjnego albo w mechanizmie gwałtownego przyśpieszania do wyprostu z następowym zgięciem (uderzenie w tył samochodu), bądź odwrotnie ? w mechanizmie gwałtownego przyśpieszenia do zgięcia w przypadku uderzenia w przeszkodę. W przypadkach bardzo dużych sił może dojść w mechanizmie bezwładnościowym do uszkodzeń struktury kostnej ( złamania zgnieceniowe przednich części trzonu, awulsyjnych uszkodzeń wyrostków kolczystych lub złamań łuku i wyrostków haczykowatych ) jednak najczęściej obraz RTG jest negatywny ( uraz komponenty miękkiej aparatu ruchu). Charakterystyczna dla tych urazów jest swoista ?burza i mozaika objawów? ? od tych związanych z uszkodzeniem więzadłowym do tych związanych z nadmierną stymulacją układu nerwowego centralnego, obwodowego i współczulnego ( wegetatywne, charakterologiczne i emocjonalne). Bardzo ważne jest ustalenie czy doszło do utraty stabilności kręgosłupa w badaniach RTG czynnościowych.
Objawy: ból w odcinku szyjnym, piersiowym, czasem nawet w lędźwiowym, ból głowy trwający czasem latami po incydencie, objawy wegetatywne ? zawroty głowy, zaburzenia widzenia, zaburzenia równowagi, wzmożone napięcie mięśni karku, parestezje palców rąk, występują zmiany nastrojów, labilność emocjonalna zwłaszcza u kobiet, histeryczne omdlenia, spadki ciśnienia, poczucie zagubienia i dezorientacji, zaburzenia snu. Objawy utrzymywać się mogą wiele miesięcy i wymagają zespołowej opieki nad pacjentem ( ortopeda, neurolog, psycholog, fizjoterapeuta).
Leczenie: w przypadkach uszkodzeń więzadłowych bez niestabilności, krótkotrwałe unieruchomienie następnie usprawnianie, leki przeciwzapalne i przeciwbólowe, uspokajające, gdy doszło do niestabilności, przedłużone unieruchomienie i program rehabilitacji ze stabilizacją, w wyjątkowych przypadkach stabilizacja operacyjna, zespolenie międzytrzonowe, w przypadkach złamań z dużym przemieszczeniem lub uciskiem na elementy nerwowe, odbarczenie i stabilizacja operacyjna